Đề kiểm tra cuối học kì I (Đề số 5) SVIP

Hướng dẫn giải:

Câu 1 (0,5 điểm)

– Đây là thể thơ năm chữ.

– Căn cứ xác định thể thơ: Số chữ trong mỗi dòng thơ, cụ thể là năm chữ trong mỗi dòng.

Câu 2 (0,5 điểm)

– Gieo vần chân.

– Cụ thể: "đỏ" gieo vần với "nhỏ".

Câu 3 (1,0 điểm)

– Chủ đề: Ngợi ca vẻ đẹp thiên nhiên, đặc biệt là sức sống mãnh liệt của mầm non nhỏ bé.

– Căn cứ xác định chủ đề:

+ Nhan đề: "Mầm non".

+ Từ ngữ, hình ảnh chủ đề: "mầm non nho nhỏ", "nằm nép lặng im", "bật chiếc vỏ rơi", "đứng dậy giữa trời",...

Câu 4 (1,0 điểm)

– Nhan đề phù hợp với nội dung văn bản.

– Bài thơ xoay quanh hình ảnh mầm non – biểu tượng của sự sống, khởi đầu, niềm hi vọng.

=> Nhan đề khái quát được nội dung và cảm hứng chính của bài thơ.

– Ví dụ: Hình ảnh mầm non trong bài thơ rất phù hợp với nội dung của văn bản bởi đó là một mầm non nhỏ bé đang ẩn mình dưới cành bàng trong mùa đông lạnh giá rồi mạnh mẽ thức dậy, vươn mình khi xuân đến. Do đó, hình ảnh mầm non không chỉ miêu tả một hiện tượng tự nhiên mà nó còn là biểu tượng cho sự tái sinh của vạn vật khi xuân về, đồng thời nó còn gợi liên tưởng đến sức sống mãnh liệt, niềm tin và khát vọng vươn lên trong cuộc sống. Vì vậy, nhan đề của bài thơ vừa bao quát được nội dung của bài thơ, vừa thể hiện cảm hứng trân trọng, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống.

Câu 5 (1,0 điểm)

– Thông điệp: Con người cần có niềm tin, nghị lực và khát vọng vươn lên trong cuộc sống, dù trong hoàn cảnh khó khăn hay tăm tối vẫn ẩn chứa sức sống để đổi thay.

– Lí giải:

+ Vì cuộc sống luôn có thử thách và biến động, con người không thể tránh khỏi những lúc khó khăn, thất bại hay mất niềm tin.

+ Nếu thiếu nghị lực và khát vọng, con người dễ buông xuôi, đánh mất cơ hội để vươn lên và làm lại từ đầu.

+ Niềm tin và nghị lực giúp con người mạnh mẽ vượt qua nghịch cảnh, giống như mầm non vẫn ẩn mình trong mùa đông lạnh giá, chờ ngày bật dậy khi xuân đến.

Hướng dẫn giải:

Câu 1.

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn (0,25 điểm):

− Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 150 chữ) của đoạn văn.

− Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng − phân − hợp, móc xích hoặc song hành.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận (0,25 điểm): Ghi lại cảm xúc về hình ảnh mầm non trong bài thơ Mầm non.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận (1,5 điểm):

Gợi ý:

− Hình ảnh mầm non xuất hiện xuyên suốt bài thơ. Đó là một chiếc mầm nhỏ bé, non nớt, vẫn còn đang "nằm nép lặng im" dưới tán bàng.

− Qua cái nhìn đầy tinh tế của nhà thơ, chiếc mầm giống như một đứa trẻ ngái ngủ, đưa đôi mắt lim dim mà ngắm nhìn cảnh vật xung quanh: Mây bay, mưa phùn, lá rơi,...

− Theo nhịp bước của thời gian, tiếng chim kêu như báo thức một bước chuyển mình của trời đất lúc sang xuân, cảnh vật trở nên rộn ràng, tươi vui hơn. Và trong không khí ngập tràn sắc xuân ấy, đứa trẻ còn ngái ngủ kia cũng phải vội vã thức dậy, vươn mình, khoác lên mình một chiếc áo xanh biếc để kịp vui xuân cùng đất trời. Không chỉ đại diện cho một hiện tượng tự nhiên, mầm non còn là hình ảnh biểu tượng cho sự tái sinh, sức sống mãnh liệt, khát vọng vươn lên trong cuộc sống.

=> Hình ảnh mầm non dẫu nhỏ bé, mộc mạc nhưng rất sinh động, thể hiện cái nhìn đầy tinh tế, yêu thương của nhà thơ dành cho thiên nhiên, cuộc sống.

Câu 2.

a. Xác định được kiểu bài (0,25 điểm):

Xác định đúng kiểu bài: Bài văn biểu cảm.

b. Xác định được yêu cầu của kiểu bài (0,25 điểm):

Xác định đúng yêu cầu của đề: Biểu cảm về một người mà em yêu quý.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để triển khai bài viết (3,5 điểm):

– Xác định được các ý chính của bài viết.

– Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục 3 phần của bài văn biểu cảm:

* Mở bài:

– Giới thiệu về người mà em yêu quý.

– Bày tỏ tình cảm, ấn tượng của em về người đó.

* Thân bài:

– Trình bày tình cảm, suy nghĩ về những đặc điểm nổi bật của người đó.

– Nêu ấn tượng của em về người đó.

* Kết bài: Khẳng định lại tình cảm, suy nghĩ của em đối với người ấy.