Bài 15. Khái quát về cơ khí động lực SVIP

I. CẤU TẠO CHUNG HỆ THỐNG CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

1. Sơ đồ khối hệ thống cơ khí động lực

- Hệ thống cơ khí động lực là các máy cơ khí gồm:

+ Nguồn động lực.

+ Hệ thống truyền động.

+ Máy công tác.

- Ví dụ: Hệ thống điện của ô tô gồm các bộ phận chính sau:

+ Ắc quy.

+ Máy phát điện.

+ Hệ thống dây điện.

+ Đèn chiếu sáng.

+ Các công tắc và cảm biến.

2. Các bộ phận chính trong hệ thống cơ khí động lực

a. Nguồn động lực

- Nguồn động lực có vai trò sinh công suất và mômen kéo máy công tác.

- Các loại nguồn động lực gồm:

+ Động cơ hơi nước.

+ Động cơ đốt trong.

+ Động cơ phản lực,...

- Trong đó, động cơ đốt trong là loại sử dụng phổ biến nhất hiện nay.

b. Hệ thống truyền động

- Hệ thống truyền động là bộ phận trung gian giúp truyền và thay đổi số vòng quay, mômen từ nguồn động lực đến máy công tác.

- Hệ thống này bao gồm nhiều loại với cấu tạo và nguyên lí hoạt động khác nhau như truyền động cơ khí,...

- Các loại hệ thống truyền động gồm:

+ Truyền động đai và truyền động xích:

• Dùng khi khoảng cách trục xa và yêu cầu công suất nhỏ và trung bình.

+ Truyền động bánh răng:

• Dùng khi cần truyền lực và mômen lớn, khoảng cách trục gần nhau.

+ Truyền động các đăng (cardan):

• Áp dụng khi khoảng cách giữa các cụm truyền động xa và có thể thay đổi trong quá trình vận hành.

c. Máy công tác

- Máy công tác là bộ phận nhận năng lượng từ nguồn động lực qua hệ thống truyền động để thực hiện nhiệm vụ của hệ thống cơ khí động lực.

- Các loại máy công tác gồm:

+ Máy công tác đơn giản (chỉ gồm một bộ phận công tác) như: bánh xe ô tô, xe máy, chân vịt tàu thuỷ,...

+ Máy công tác phức tạp: Là máy hoàn chỉnh như máy xay xát, máy bơm nước,...

II. MỘT SỐ MÁY MÓC THUỘC LĨNH VỰC CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

1. Một số phương tiện giao thông

a. Ô tô

- Ô tô là phương tiện giao thông đường bộ phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong vận tải.

- Ô tô có nhiều loại khác nhau gồm:

+ Các loại chuyên chở hàng hóa.

+ Các loại chở người.

+ Các loại thực hiện các nhiệm vụ đặc biệt như xe cứu hỏa, xe cứu thương,...

b. Tàu thủy

- Tàu thủy là phương tiện di chuyển trên mặt nước.

- Sử dụng để vận chuyển hành khách và hàng hóa.

- Các loại tàu thủy có thể bao gồm canô, phà và tàu biển,...

c. Tàu hỏa

- Tàu hỏa là phương tiện vận chuyển trên đường sắt.

- Sử dụng để chở hành khách hoặc hàng hóa.

- Tàu hỏa bao gồm đầu máy và các toa tàu nối với nhau, chỉ di chuyển trên đường sắt (hay còn gọi là đường ray) theo các tuyến cố định.

d. Máy bay

- Máy bay là phương tiện di chuyển trên không.

- Tùy vào mục đích sử dụng, máy bay có thể được phân thành loại dân dụng và quân sự.

- Máy bay dân dụng:

+ Chủ yếu phục vụ việc vận chuyển hành khách và hàng hóa.

+ Ưu điểm chính là tốc độ nhanh và tính an toàn cao so với các phương tiện khác.

2. Một số máy móc xây dựng

Máy xây dựng giúp nâng cao hiệu quả công việc và giảm bớt sức lao động trong các công việc nặng.

Một số loại máy xây dựng thuộc lĩnh vực cơ khí động lực phổ biến: máy đào, máy ủi,...

a. Máy đào

- Máy đào thường được sử dụng tại các công trình khai thác khoáng sản và xây dựng.

- Chức năng chính của máy đào là đào kênh mương, hố móng và xúc đất, đá, vật liệu rời lên các phương tiện vận chuyển khác.

b. Máy đầm

- Máy đầm chủ yếu dùng để nén đất chặt.

- Trong số các loại máy đầm, máy đầm rung quả lăn nhẫn (còn gọi là xe lu rung) là loại phổ biến nhất.

3. Một số máy tĩnh tại

- Thường được lắp đặt tại một vị trí cố định.

a. Máy phát điện

- Máy phát điện sử dụng động cơ đốt trong.

- Thường được trang bị cho các trạm phát điện dự phòng.

- Áp dụng tại các cơ sở như: doanh nghiệp, trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại,...

b. Máy bơm

- Máy bơm được sử dụng rộng rãi.

- Ứng dụng chủ yếu trong các lĩnh vực:

+ Cấp thoát nước.

+ Tưới tiêu cây trồng.

+ Phòng cháy chữa cháy,...