Bài 18. Nguyên lí làm việc của động cơ đốt trong (Tiết 2) SVIP

III. NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC CỦA ĐỘNG CƠ 2 KÌ

1. Cấu tạo chung của động cơ 2 kì

- Động cơ 2 kì thực hiện chu trình công tác trong hai hành trình của pít tông, tương đương với một vòng quay của trục khuỷu.

- Động cơ 2 kì có nhiều loại khác nhau.

- Cấu tạo động cơ xăng 2 kì sử dụng cacte nén khí.

- Chú thích:

2. Nguyên lí làm việc động cơ xăng 2 kì

a. Kì 1

Hành trình pít tông từ ĐCT đến ĐCD chia thành ba giai đoạn:

- Giai đoạn 1: Quá trình cháy - giãn nở sinh công:

+ Pít tông đi xuống, làm quay trục khuỷu.

+ Kết thúc khi pít tông mở cửa thải (9).

- Giai đoạn 2: Thải tự do:

+ Từ khi pít tông mở cửa thải (9) đến khi bắt đầu mở cửa quét (5).

+ Khí thải trong xilanh có áp suất cao được thải qua cửa thải (9).

- Giai đoạn 3: Quét - thải khí:

+ Từ khi pít tông mở cửa quét (5) đến khi xuống ĐCD.

+ Khí nạp mới (hỗn hợp không khí và nhiên liệu) qua đường thông (4) và cửa quét (5) nạp vào xilanh động cơ, đồng thời đẩy khí thải ra ngoài.

- Lưu ý:

+ Trước khi pít tông mở cửa thải, thân pít tông đã đóng cửa nạp (10).

+ Khi pít tông tiếp tục đi xuống, khí nạp mới trong cacte (1) được nén, làm tăng áp suất trong buồng cacte.

b. Kì 2

Hành trình pít tông từ ĐCD đến ĐCT chia thành ba giai đoạn:

- Giai đoạn 1: Quét - thải khí:

+ Từ khi pít tông ở ĐCD đi lên đến khi đóng cửa quét (5).

+ Cửa quét và cửa thải vẫn mở, khí nạp có áp suất cao tiếp tục đẩy khí thải ra ngoài qua cửa thải.

- Giai đoạn 2: Lọt khí:

+ Từ khi pít tông đóng cửa quét (5) đến khi đóng cửa thải (9).

+ Một phần hòa khí trong xilanh bị lọt ra ngoài qua cửa thải.

- Giai đoạn 3: Nén hòa khí:

+ Từ khi pít tông đóng cửa thải đến khi lên đến ĐCT.

+ Hòa khí trong xilanh bị nén, dẫn đến nhiệt độ và áp suất tăng nhanh.

+ Cuối giai đoạn, bugi bật tia lửa điện đốt cháy hòa khí, thực hiện quá trình cháy tiếp theo.

- Lưu ý:

+ Pít tông đi lên làm thể tích cacte tăng và áp suất trong cacte giảm.

+ Khi pít tông mở cửa nạp (10), khí nạp sẽ qua cửa nạp và đi vào cacte.

3. Nguyên lí làm việc động cơ Diesel 2 kì

- Nguyên lí làm việc của động cơ Diesel 2 kì tương tự như động cơ xăng 2 kì.

- Các điểm khác biệt tương tự như đã trình bày ở động cơ 4 kì.

- Khác biệt trong cách tạo khí quét:

+ Động cơ Diesel 2 kì không sử dụng cacte để tạo khí quét.

+ Thay vào đó, động cơ sử dụng máy nén khí riêng để nạp khí vào xilanh động cơ.

IV. MỘT SỐ THÔNG SỐ KĨ THUẬT CƠ BẢN

1. Tốc độ quay

- Định nghĩa:

+ Tốc độ quay của động cơ là số vòng quay của trục khuỷu trong một phút.

+ Kí hiệu: n.

+ Đơn vị đo: vòng/phút.

- Tốc độ quay định mức (n_đm):

+ Tốc độ quay tại đó động cơ phát công suất lớn nhất theo thiết kế.

2. Công suất động cơ

- Công suất có ích:

+ Là công suất của động cơ phát ra từ trục khuỷu để truyền tới máy công tác.

+ Kí hiệu: Ne.

+ Đơn vị đo: kW hoặc mã lực (HP).

- Công suất định mức:

+ Là công suất lớn nhất của động cơ theo thiết kế.

- Đổi đơn vị:

+ 1 mã lực ≈ 0,736 kW.

3. Mômen xoắn

- Định nghĩa:

+ Mômen xoắn là mômen truyền từ trục khuỷu ra máy công tác.

+ Kí hiệu: Me.

+ Đơn vị đo: N.m.

- Thông số kĩ thuật:

+ Tốc độ quay định mức, công suất định mức, và mômen xoắn lớn nhất là các thông số kĩ thuật quan trọng.

+ Thường được cung cấp kèm theo thông số của động cơ.

4. Mức tiêu thụ nhiên liệu

- Định nghĩa:

+ Mức tiêu thụ nhiên liệu là khối lượng nhiên liệu tiêu thụ trong một đơn vị thời gian.

+ Kí hiệu: G_nl.

+ Đơn vị đo: kg/h.

- Đối với động cơ trên ô tô, xe máy, mức tiêu thụ nhiên liệu thường được đánh giá qua số lít nhiên liệu tiêu thụ khi phương tiện di chuyển được 100 km.

- Nếu mức tiêu thụ nhiên liệu càng nhỏ, động cơ càng tiết kiệm nhiên liệu.