Lý thuyết Bài 2. Dựa vào đâu để biết và phục dựng lịch sử? SVIP

1. Tư liệu hiện vật

- Khái niệm: Tư liệu hiện vật là những di tích, đồ vật của người xưa còn lại dưới đất hoặc trên mặt đất.

- Vai trò: Những hiện vật này giúp ta hiểu rõ về đời sống vật chất của người xưa và phần nào về đời sống tinh thần của họ.

- Ví dụ: trống đồng, rìu đá, gốm sứ...

Hình 1. Đầu rồng trong trang trí kiến trúc ở Hoàng thành Thăng Long

2. Tư liệu chữ viết:

- Khái niệm: Đây là các bản ghi, tài liệu chép tay hoặc sách được in và khắc chữ.

- Vai trò: Tư liệu chữ viết ghi lại khá đầy đủ về đời sống con người, nhưng đôi khi mang tính chủ quan của người viết.

- Ví dụ: bia đá, sách sử, văn bản cổ,..

Hình 2. Bia đá khắc chữ tại Văn Miếu Quốc Tử Giám

3. Tư liệu truyền miệng:

- Khái niệm: Là những câu chuyện dân gian như thần thoại, truyền thuyết, cổ tích được kể lại qua nhiều thế hệ.

- Vai trò: Mặc dù không cho biết chính xác thời gian và địa điểm, nhưng tư liệu truyền miệng phản ánh một phần hiện thực lịch sử.

- Ví dụ: Truyền thuyết về Thánh Gióng, câu chuyện về Lạc Long Quân và Âu Cơ, truyền thuyết bánh chưng bánh giầy...

Hình 3. Truyền thống gói bánh chưng vào ngày Tết ở Việt Nam

4. Tư liệu gốc:

- Khái niệm: Tư liệu gốc là những tài liệu cung cấp thông tin trực tiếp và đầu tiên về sự kiện hoặc thời kỳ lịch sử.

- Vai trò: Đây là nguồn tư liệu đáng tin cậy nhất khi nghiên cứu lịch sử.

- Ví dụ: nhật ký của nhân chứng lịch sử, biên niên sử.

=> Có thể bắt gặp nhiều cách giải thích khác nhau về cùng một sự việc trong quá khứ, do mỗi nhà sử học thường chỉ có thể làm sáng tỏ được một phần lịch sử theo quan điểm của mình.

Hình 4. Bản gốc "Đường Kách mệnh" trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia