Lý thuyết Bài 3. Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX (P2) SVIP

II. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HÓA, XÃ HỘI CỦA CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á

1. Chính trị

- Sau khi mất độc lập, các quốc gia Đông Nam Á đều bị biến thành thuộc địa của thực dân phương Tây.

- Chính quyền thuộc địa được lập ra, đồng thời vẫn duy trì một bộ phận phong kiến bản xứ để làm tay sai cho thực dân.

Hình 1. Quan lại địa phương thân Pháp ở Việt Nam

2. Kinh tế

- Đông Nam Á trở thành nơi cung cấp nguyên liệu giá rẻ và thị trường tiêu thụ hàng hóa cho phương Tây.

- Thực dân chú trọng khai thác mỏ, chiếm đất lập đồn điền.

- Hệ thống giao thông như đường bộ, đường sắt, bến cảng được xây dựng chủ yếu nhằm phục vụ cho khai thác và bóc lột thuộc địa.

Hình 2. Nông nghiệp lạc hậu ở Việt Nam thời Pháp thuộc

3. Văn hoá

- Văn hoá phương Tây thâm nhập mạnh mẽ vào khu vực, đặc biệt thông qua giáo dục và truyền bá Thiên Chúa giáo.

- Trong khi đó, nhiều phong tục và tư tưởng lạc hậu của cư dân bản địa vẫn được duy trì để thực dân dễ dàng cai trị.

4. Xã hội

- Cơ cấu xã hội có nhiều biến đổi: Bên cạnh địa chủ và nông dân cũ, xuất hiện thêm các giai cấp và tầng lớp mới như công nhân, tư sản, tiểu tư sản.

- Các giai cấp mới này ngày càng tăng về số lượng, tạo nên sự phân hoá xã hội rõ rệt.

Hình 3. Tranh minh họa sự phân hóa trong xã hội

III. CUỘC ĐẤU TRANH CHỐNG ÁCH ĐÔ HỘ CỦA THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY Ở ĐÔNG NAM Á

- Ngay từ khi thực dân phương Tây đặt chân đến xâm lược, nhân dân Đông Nam Á đã kiên cường kháng cự. Tuy nhiên, do tương quan lực lượng chênh lệch, các cuộc khởi nghĩa lần lượt thất bại.

- Một số quốc gia tiêu biểu cho phong trào đấu tranh chống lại thực dân phương Tây:

+ In-đô-nê-xi-a:

• Thế kỉ XVII, To-ru-nô Giô-gio đứng ra kêu gọi nhân dân chống lại triều đình A-mang-ku-rát và thực dân Hà Lan.
• Giai đoạn 1825 - 1830, Hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô lãnh đạo nhân dân đảo Gia-va nổi dậy chống Hà Lan, nhưng sau đó bị đàn áp.

Hình 4. Hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô gặp mặt để thương lượng với tướng Đơ Coóc, kết thúc cuộc chiến chống thực dân Hà Lan (1825 - 1830)

+ Phi-lip-pin:

• Từ thế kỉ XVI - XIX, hàng trăm cuộc khởi nghĩa chống Tây Ban Nha bùng nổ.
• Tiêu biểu là các cuộc nổi dậy ở đảo Bô-hô, Lai-o-ta, Pan-ga-si-nan, I-lô-kô,… (thế kỉ XVII) và đặc biệt là khởi nghĩa lớn ở đảo Bô-hô (thế kỉ XVIII).

Hình 5. Tranh vẽ chiến binh Hồi giáo Mo-ro chống Tây Ban Nha

- Đặc điểm chung của các cuộc đấu tranh:

+ Các phong trào đấu tranh ở nhiều nước Đông Nam Á, trong đó có cả Đông Dương, đều bùng nổ mạnh mẽ nhưng cuối cùng bị đàn áp.

+ Nguyên nhân thất bại chủ yếu là:

• Thiếu tổ chức chặt chẽ và đường lối lãnh đạo thống nhất.
• Lực lượng vũ trang yếu, không cân xứng với quân đội thực dân.