Lý thuyết Bài 9. Nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991 (P2) SVIP

II. CÁC NƯỚC TÂY ÂU

1. Tình hình chính trị

- Mặc dù mỗi quốc gia Tây Âu có những đặc điểm riêng biệt, nhưng nhìn chung, các quốc gia này đều thực hiện các chính sách đối nội và đối ngoại tương đối giống nhau.

- Chính sách đối nội và đối ngoại của các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991

+ Đối nội:

• Duy trì chính quyền của giai cấp tư sản, đồng thời tiến hành cải cách tự do, dân chủ.
• Chú trọng ổn định tình hình chính trị và xã hội, khôi phục nền kinh tế sau chiến tranh.
• Các phong trào đấu tranh của công nhân bị hạn chế và kiểm soát.

+ Đối ngoại:

• Bắt đầu khôi phục lại bộ máy cai trị ở các thuộc địa trước kia, từng bước phi thực dân hóa.
• Liên kết chặt chẽ với Mỹ và tham gia vào khối quân sự NATO.
• Thực hiện chính sách liên minh khu vực, đặc biệt trong những năm 60 và 70 của thế kỉ XX.

Hình 1. Tây Đức gia nhập NATO vào năm 1955

2. Tình hình kinh tế

- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước Tây Âu đã nhận viện trợ từ Mỹ thông qua Kế hoạch Mác-san (Kế hoạch phục hưng châu Âu) để khôi phục nền kinh tế bị tàn phá.

=> Kinh tế các nước Tây Âu đã dần phục hồi, nhưng ngày càng phụ thuộc vào Mỹ.

Hình 2. Bản đồ của châu Âu và vùng Cận Đông thời Chiến tranh Lạnh thể hiện các nước đã nhận viện trợ theo Kế hoạch Mác-san (các cột màu xanh thể hiện mối tương quan tổng số tiền viện trợ cho mỗi quốc gia)

- Từ năm 1950 đến 1973, các nước Tây Âu bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ:

+ Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hàng năm đạt 4,6%.

+ Cộng hòa Liên bang Đức có tốc độ tăng trưởng cao nhất (6%).

+ I-ta-li-a (5,1%).

+ Pháp (4,6%).

+ Anh (2,5%).

Hình 3. Hàng viện trợ của Mỹ sang Hy Lạp theo Kế hoạch Mác-san

- Năm 1967, Cộng đồng châu Âu chính thức được thành lập sau một quá trình hợp tác dài trên nhiều lĩnh vực giữa các quốc gia như Pháp, Cộng hòa Liên bang Đức, I-ta-li-a, Bỉ, Hà Lan và Lúc-xăm-bua.

=> Quá trình liên kết này đã thúc đẩy sự phát triển kinh tế nhanh chóng của Tây Âu.

- Quá trình thành lập Cộng đồng châu Âu:

+ 1951: Thành lập "Cộng đồng than - thép châu Âu".

+ 1957: Thành lập "Cộng đồng năng lượng nguyên tử châu Âu" và "Cộng đồng kinh tế châu Âu".

+ 1967: Ba cộng đồng sáp nhập thành "Cộng đồng châu Âu".

Hình 4. Cộng đồng Kinh tế châu Âu ra đời (25-3-1957)

- Vào những năm 70 của thế kỉ XX, các nước Tây Âu đã vượt qua Mỹ về một số mặt và trở thành một trong ba trung tâm kinh tế - tài chính lớn của thế giới tư bản.

- Từ năm 1973 đến 1991, các nước Tây Âu đối mặt với cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu.

=> Nền kinh tế của các quốc gia này bị suy thoái và khủng hoảng.

- Tuy nhiên, vào những năm 80, các quốc gia Tây Âu đã bắt đầu phục hồi, phát triển trở lại.

=> Dù không duy trì được ưu thế tuyệt đối như trước, nhưng Tây Âu vẫn giữ vai trò là một trung tâm kinh tế - tài chính lớn trong thế giới tư bản.