Trường PT DTBT THCS Sơn Hải nè

Bài thơ "Chiều đồng nội" của Nguyễn Lãm Thắng đã khơi gợi trong tôi những cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến về vẻ đẹp bình dị và nên thơ của quê hương. Bài thơ như một bức tranh thuỷ mặc, phác họa cảnh đồng quê vào một buổi chiều thu thanh bình, ấm áp, khiến lòng người đọc thêm yêu mến, trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Mở đầu bài thơ là những "giọt thu trong veo", một hình ảnh thơ tinh tế và giàu sức gợi. "Giọt thu" không phải là những hạt mưa thu nặng trĩu mà là những giọt sương sớm long lanh, trong trẻo, tinh khiết. Những giọt sương ấy "rắc ngang qua đồng nội", mang đến một không gian thu mát lành, dịu nhẹ. Từ "rắc" được sử dụng rất đắt, gợi cảm giác những giọt sương thu như những hạt ngọc trời, lấp lánh trên cánh đồng, làm bừng sáng cả một vùng quê. Cùng với đó là hình ảnh "cánh chim bay xuống chiều" và "nâng nắng lên kẻo mỏi" thể hiện một cách nhìn độc đáo, mới lạ của tác giả. Dường như Nguyễn Lãm Thắng đã thổi hồn vào cảnh vật, khiến chúng trở nên sống động và có cảm xúc. "Nắng" không chỉ là ánh sáng mà còn là một sinh thể biết "mỏi", cần được "nâng" niu, chăm sóc. Khổ thơ thứ hai tiếp tục khắc họa vẻ đẹp thanh bình của đồng quê với những chi tiết quen thuộc như "cỏ thơm cùng hoa dại", "cánh cò trôi nhanh nhanh", "đàn trâu về chậm rãi". "Cỏ thơm" và "hoa dại" là những hình ảnh giản dị, mộc mạc, mang đậm hương vị của làng quê Việt Nam. "Cánh cò" và "đàn trâu" gợi lên một cuộc sống thanh bình, êm ả, không vướng bận lo toan. Nhịp điệu chậm rãi của bài thơ hòa cùng nhịp sống chậm rãi của làng quê, tạo nên một cảm giác thư thái, dễ chịu trong lòng người đọc. Đến khổ thơ thứ ba, Nguyễn Lãm Thắng tập trung miêu tả vẻ đẹp của cánh đồng lúa vào buổi chiều thu. "Sóng lúa nhấp nhô" như những dải lụa mềm mại, óng ả, tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp. Hình ảnh "mùa thu như tay mềm chạm lên từng thảm lụa" là một sự so sánh tinh tế, giàu sức gợi cảm. Mùa thu không chỉ là một thời điểm trong năm mà còn là một nghệ nhân tài hoa, khéo léo "chạm" vào từng thảm lúa, biến chúng thành những tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời. Khổ thơ cuối cùng khép lại bài thơ bằng một hình ảnh ấm áp và thân thương: "bếp nhà ai toả khói gọi trăng thu xuống gần". Khói bếp là biểu tượng của sự sống, của tình yêu thương gia đình. Hình ảnh khói bếp "gọi trăng thu xuống gần" không chỉ thể hiện sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên mà còn gợi lên một ước mơ về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Bài thơ "Chiều đồng nội" không chỉ là một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp mà còn là một khúc ca trữ tình, ca ngợi vẻ đẹp của quê hương và tình yêu của con người đối với mảnh đất nơi mình sinh ra. Bài thơ đã chạm đến trái tim của người đọc, khơi gợi trong lòng mỗi người những kỷ niệm đẹp đẽ về quê hương và những cảm xúc thiêng liêng về tình yêu quê hương đất nước.

Câu 1. Văn bản trên được viết theo thể thơ nào? Bài thơ "Chiều đồng nội" được viết theo thể thơ thơ tự do, với sự linh hoạt trong cách gieo vần và ngắt nhịp, tạo nên dòng chảy cảm xúc tự nhiên, gần gũi.

Câu 2. Ghi lại ít nhất 03 chi tiết miêu tả khung cảnh thiên nhiên xuất hiện trong bài thơ. Những giọt thu trong veo rắc ngang qua đồng nội. Cỏ thơm cùng hoa dại. Đàn trâu về chậm rãi. Sóng lúa nhấp nhô.

Câu 3. Chỉ ra 01 từ láy trong hai khổ thơ cuối. Nêu tác dụng của từ láy đó trong việc thể hiện nội dung. Một từ láy trong hai khổ thơ cuối là "nhấp nhô". Từ láy này miêu tả hình ảnh sóng lúa đang chuyển động nhẹ nhàng, uyển chuyển trên cánh đồng. Tác dụng của từ láy "nhấp nhô" là giúp làm cho bức tranh cánh đồng thêm sống động, sinh động, gợi lên sự bình yên, êm đềm và vẻ đẹp nên thơ của quê hương vào buổi chiều thu.

Câu 4. Bài thơ viết về khung cảnh chiều đồng nội vào mùa nào? Nhận xét về bức tranh thiên nhiên được miêu tả trong bài thơ. Bài thơ viết về khung cảnh chiều đồng nội vào mùa thu. Bức tranh thiên nhiên được miêu tả trong bài thơ rất tươi đẹp, thanh bình và giàu sức sống. Tác giả đã khéo léo sử dụng những hình ảnh quen thuộc của làng quê như đồng nội, cánh chim, cỏ thơm, hoa dại, cánh cò, đàn trâu, sóng lúa để vẽ nên một bức tranh chiều thu đầy thơ mộng, lãng mạn và ấm áp tình người.

Câu 5. Chỉ ra và phân tích tác dụng của 01 biện pháp tu từ được sử dụng trong những câu thơ sau: Bếp nhà ai toả khói

Gọi trăng thu xuống gần. Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ này là nhân hóa. Chỉ ra: "Gọi trăng thu xuống gần" là hình ảnh nhân hóa. "Trăng thu" vốn là một vật vô tri, vô giác, nhưng ở đây lại được miêu tả như đang "xuống gần" theo lời "gọi" của khói bếp. Phân tích tác dụng: Biện pháp nhân hóa này có tác dụng làm cho cảnh vật trở nên sống động, gần gũi và thân thương hơn. Khói bếp tỏa ra từ những ngôi nhà gợi lên hơi ấm của cuộc sống con người, sự sum vầy, ấm cúng. Lời "gọi" trăng thu xuống gần của khói bếp không chỉ là ước muốn của con người muốn tận hưởng vẻ đẹp của đêm thu mà còn thể hiện sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên. Nó làm tăng thêm vẻ đẹp lung linh, huyền ảo cho bức tranh đêm thu nơi đồng nội.

Câu 6. Khi đọc bài thơ, em nhớ về kỉ niệm nào với quê hương. Kỉ niệm đó đã giúp em hiểu thêm điều gì về thông điệp tác giả muốn truyền tải? Đọc bài thơ "Chiều đồng nội", em bỗng nhớ về những buổi chiều quê yên ả, khi nắng vàng rải mật trên những cánh đồng lúa chín. Em nhớ tiếng lũy tre rì rào, nhớ đàn trâu thong dong về chuồng, nhớ mùi khói bếp thân quen quyện với hương lúa non. Những kỷ niệm ấy giúp em hiểu sâu sắc hơn về vẻ đẹp giản dị, thanh bình của quê hương, về tình yêu quê hương tha thiết mà tác giả muốn gửi gắm. Bài thơ không chỉ vẽ nên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp mà còn khắc họa cả một không gian văn hóa, một đời sống tinh thần ấm áp, bình yên mà mỗi người con xa quê luôn mang theo trong tim.

Trong những trang sử hào hùng của dân tộc, tôi luôn ngưỡng mộ hình tượng Trần Quốc Toản, một thiếu niên anh hùng đã viết nên trang sử vàng với lòng yêu nước nồng nàn. Câu chuyện về việc Trần Quốc Toản bóp nát quả cam vì không được dự hội nghị Bình Than bàn kế sách đánh giặc đã trở thành một biểu tượng bất diệt cho lòng yêu nước của tuổi trẻ. Dù chỉ là một thiếu niên, Trần Quốc Toản đã thể hiện tinh thần dũng cảm, sẵn sàng xả thân vì nước. Hành động của ông không chỉ là sự bộc phát nhất thời mà còn là minh chứng cho ý chí quyết tâm đánh đuổi giặc ngoại xâm, bảo vệ non sông. Câu chuyện về Trần Quốc Toản đã truyền cảm hứng cho biết bao thế hệ trẻ Việt Nam, nhắc nhở chúng ta về lòng yêu nước, ý chí kiên cường và tinh thần trách nhiệm với Tổ quốc."

Từ bài thơ "Tiếng hạt nảy mầm," chúng ta có thể rút ra nhiều bài học quý giá: Sự kiên trì và hy vọng: Hạt mầm nhỏ bé không ngừng vươn lên dù gặp bao khó khăn, thử thách. Điều này dạy chúng ta rằng dù trong hoàn cảnh nào, cũng cần phải kiên trì, không bỏ cuộc và luôn giữ vững niềm tin vào tương lai. Sức sống mãnh liệt của thiên nhiên: Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp và sức sống kỳ diệu của thiên nhiên, từ đó khơi gợi trong chúng ta tình yêu và ý thức bảo vệ môi trường. Giá trị của sự nhỏ bé: Hạt mầm tuy nhỏ bé nhưng lại mang trong mình tiềm năng lớn lao. Nó nhắc nhở chúng ta rằng mỗi người, dù nhỏ bé đến đâu, cũng đều có giá trị và có thể đóng góp cho cuộc đời.

Trong hai dòng thơ "Cánh sẻ vụt qua song/Hót nắng vàng ánh oi," biện pháp tu từ nổi bật nhất là ẩn dụ và nhân hóa. Ẩn dụ: "Nắng vàng" có thể hiểu là ánh nắng mặt trời được cảm nhận qua màu sắc và cảm giác. Việc sử dụng màu "vàng" không chỉ miêu tả màu sắc mà còn gợi cảm giác ấm áp, tươi vui của ánh nắng. Nhân hóa: "Hót nắng" là cách diễn đạt gán hành động "hót" (thường dành cho chim) cho "nắng." Điều này làm cho nắng trở nên sống động, có hồn, như một sinh vật nhỏ bé đang cất tiếng ca. Tác dụng: Làm tăng tính biểu cảm, gợi hình cho câu thơ, giúp người đọc dễ hình dung và cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên. Thể hiện sự tinh tế trong cách quan sát và cảm nhận thế giới của tác giả, khi biến những sự vật vô tri vô giác thành những hình ảnh sống động, có cảm xúc.