Lý thuyết Bài 6. Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1945 (P2) SVIP

I. PHONG TRÀO CÁCH MẠNG VIỆT NAM TỪ NĂM 1930 ĐẾN NĂM 1939

1. Phong trào cách mạng dân chủ giai đoạn 1936 - 1939

a. Bối cảnh lịch sử và Chủ trương mới của Đảng:

- Phong trào Dân chủ diễn ra trong bối cảnh quốc tế có những thay đổi lớn, tạo ra cơ hội cho đấu tranh công khai, hợp pháp.

+ Các thế lực phát xít (Đức, Ý, Nhật Bản) lên cầm quyền và đe dọa đến hòa bình thế giới.

+ Năm 1935, Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ VII ra nghị quyết thành lập Mặt trận Nhân dân ở các nước nhằm tập hợp lực lượng chống phát xít.

Hình 1. Tòa nhà Công đoàn ở Mát-xcơ-va, nơi diễn ra Đại hội VII Quốc tế Cộng sản

+ Năm 1936, Mặt trận Nhân dân lên cầm quyền ở Pháp, chủ trương nới lỏng quyền tự do dân chủ ở các nước thuộc địa, bao gồm cả Việt Nam.

+ Tuy nhiên, chính quyền thực dân ở Việt Nam vẫn tiếp tục đàn áp và bóc lột.

- Chủ trương của Đảng Cộng sản Đông Dương:

+ Nhiệm vụ trước mắt: Chống phát xít, chống chiến tranh để bảo vệ hòa bình; chống chính quyền thuộc địa để đòi các quyền lợi dân chủ, tự do, cơm áo.

+ Thành lập Mặt trận: Thành lập Mặt trận Thống nhất nhân dân Phản đế Đông Dương (sau đó đổi tên thành Mặt trận Dân chủ Thống nhất Đông Dương vào năm 1938) nhằm tập hợp đông đảo quần chúng.

b. Các hoạt động đấu tranh tiêu biểu:

- Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Việt Nam đã phát động nhiều hình thức đấu tranh sôi nổi, chủ yếu là công khai, hợp pháp.

- Phong trào Đông Dương Đại hội (1936):

+ Nhân sự kiện Chính phủ Pháp cử phái đoàn điều tra và bổ nhiệm Toàn quyền mới sang Đông Dương, Đảng phát động phong trào Đông Dương Đại hội.

+ Mục đích: Thu thập chữ ký và đưa ra dân nguyện đòi quyền tự do, dân chủ.

Hình 2. Phong trào vận động dân chủ 1936 - 1939 tại Huế

- Các hình thức đấu tranh khác:

+ Phong trào mít tinh, biểu tình, bãi công:

• Nhiều cuộc mít tinh, bãi công lớn nổ ra trên cả nước.
• Tiêu biểu: Tổng bãi công của 2 vạn công nhân mỏ than Quảng Ninh (11-1936); cuộc mít tinh 2,5 vạn người tại Khu Đấu Xảo Hà Nội (1-5-1938).

+ Đấu tranh trên lĩnh vực báo chí:

• Xuất bản sách, báo công khai để tuyên truyền đấu tranh (nhằm giáo dục và giác ngộ quần chúng).
• Tiêu biểu: Các tờ báo Tiền Phong, Dân chúng, Nhành lúa, Bạn Dân,...

Hình 3. Báo Dân Chúng - Cơ quan của Lao động và Dân chúng Đông Dương, xuất bản tại Sài Gòn năm 1938 - 1939.

+ Đấu tranh nghị trường:

• Cử người ra tranh cử vào Viện Dân biểu Bắc Kỳ, Trung Kỳ. => Gây áp lực, buộc chính quyền Pháp phải thực hiện các quyền dân chủ.

c. Kết quả và ý nghĩa lịch sử:

- Kết quả:

+ Phong trào đã buộc chính quyền thuộc địa Pháp phải thực hiện một số cải cách dân chủ.

+ Khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ (1939), Pháp tăng cường đàn áp, buộc phong trào phải chấm dứt.

- Ý nghĩa lịch sử:

+ Phong trào 1936 - 1939 có ý nghĩa to lớn, là cuộc diễn tập quan trọng chuẩn bị lực lượng cho giai đoạn sau:

+ Khẳng định vai trò linh hoạt của Đảng Cộng sản Đông Dương trong việc chuyển hướng chiến lược.

+ Phát triển lực lượng: Lực lượng cách mạng được tập hợp hùng hậu, quần chúng được giác ngộ chính trị, khối đoàn kết dân tộc được củng cố.

- Bài học kinh nghiệm: Cung cấp nhiều bài học quý báu về xây dựng mặt trận thống nhất và tổ chức đấu tranh công khai, hợp pháp.